Το κτίριο χωροθετείται στην «πίσω» πλευρά του οικοπέδου, σε επαφή με την οδό Πολιουβάρδα και αφήνει μπροστά επί της κύριας οδού Ελ. Βενιζέλου το κύριο μέρος του ακαλύπτου χώρου, δημιουργώντας μια πλατεία. Οι αίθουσες πολλαπλών χρήσεων τοποθετούνται επίσης επί της οδού Πολιουβάρδα σε διαφορετικά επίπεδα, ενώ μεταξύ των αιθουσών και της πλατείας μεσολαβεί ένας πολυεπίπεδος και πολυόροφος χώρος κατακόρυφης και οριζόντιας κίνησης και σύνδεσης που ενώνει τόσο χωρικά όσο και οπτικά τα διαφορετικά επίπεδα και αίθουσες. Εκτός από την κυκλοφοριακή ραχοκοκαλιά του κτιρίου ο χώρος αυτός αποτελεί και εσωτερικό χώρο εκτόνωσης των αιθουσών με πολλαπλές θεάσεις προς την πλατεία, αλλά και τα εσωτερικά διαφορετικά επίπεδα του κτιρίου. Ως προς το εξωτερικό του, το κτίριο καλείται να δημιουργήσει ενότητα στον αστικό ιστό με ένα λεξιλόγιο απλό και κατά συνέπεια κατανοητό. Δεν φιλοδοξεί να επιβληθεί στην πόλη, αλλά να υπηρετήσει ως φόντο τις σύνθετες ανάγκες της.
Το νέο κτίριο της Σχολής Καλών Τεχνών καλείται να αποτελεί έναν ανοικτό φιλόξενο προσβάσιμο και οικειοποιήσιμο χώρο, ο οποίος συγκροτείται ως επέκταση του δημόσιου χώρου του campus και να ενισχύει την επαφή και την επικοινωνία μεταξύ των σπουδαστών, των καθηγητών και των επισκεπτών του. Επίσης, πρόθεση της συγκεκριμένης πρότασης είναι το νέο κτίριο να αποτελεί αυτό το ίδιο ένα γλυπτό το οποίο επιτρέπει τόσο τη δημιουργία όσο και την προβολή της τέχνης στους χώρους του, το οποίο διευκολύνει, υπηρετεί και ευνοεί τη δημιουργική διαδικασία, προσφέροντας πολλαπλούς χώρους όπου αυτή μπορεί να συντελεστεί, να προβληθεί και να συζητηθεί. Τέλος, το νέο κτίριο της Σχολής Καλών Τεχνών αποτελεί μια παρουσία ισότιμη μεν, πλην όμως ξεχωριστή, η οποία δεν επισκιάζει τα πρώην βιομηχανικά κτίρια του περιβάλλοντός της. Συμπληρώνει το υφιστάμενο campus δημιουργώντας νέους ενδιάμεσους δημόσιους χώρους μεταξύ των υφιστάμενων και νέων κτιρίων, χώρους οι οποίοι δημιουργούν ποικιλία κάδρων προς το τοπίο, βουνό και πεδιάδα καθώς επίσης και ποικιλία υπαίθριων χώρων οι οποίοι δύνανται να υποδεχθούν πολλαπλές δραστηριότητες.
Η πρόταση χωροθετεί το Κέντρο Ημερήσιας φροντίδας ηλικιωμένων σε ένα τεχνητό έδαφος πάνω από το βρεφονηπιακό σταθμό. Η χειρονομία αυτή πολλαπλασίαζει τον ανοικτό φυτεμένο χώρο του μικρού οικοπέδου προσφέροντας επιπλέον φυγές στο Πάρκο γειτονιάς. Μια κυκικλή τρύπα σε αυτό το τεχνητό έδαφος επιρέπει ελεγχόμενη επαφή μεταξύ ηλικιωμένων και παιδιών. Ο δημόσιος χώρος της πρότασης αποτελείται από ένα τετράγωνο πάρκο γειτονιάς, μια μικρή πλατεία εισόδου στα δύο κτίρια και ένα πεζόδρομο – διάδρομο τρεξίματος που περικλείει την παρέμβαση. Σε επίπεδο αισθητικής η πρόταση αποτελεί μια συνένωση της αρχετυπικής κατοικίας με στέγη (ΚΗΦΗ) και των αφηρημένων ξύλινων παιχνιδιών του Bauhsus. Διαφορετικοί κήποι και δένδρα συνενώνουν όλες τις ηλικίες σε ένα περιβάλλον με ποικίλα ερεθείσματα που ευνοοεί τις δραστηριότητες.
Η τεχνητή λίμνη της Αγυιάς στα Χανιά μαζί με το μικρό υδροηλεκτρικό σταθμό είναι ένα τεχνικό έργο που έγινε επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου και εγκαινιάστηκε το 1928. Ο σταθμός, δυναμικότητας 0,30ΜW παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι και το 2005. Η εφαρμογή της υφιστάμενης μελέτης που πραγματοποιήθηκε από τον ΟΑΔΥΚ πολύ συχνά χρειάστηκε προσαρμογές που πραγματοποιήθηκαν απο το φορέα υλοποίησης της, τη Δ/νση Τεχνικών Έργων Περιφερειακής Ενότητας Χανίων. Η φιλοσοφία της παρέμβασης στον περιβάλλοντα χώρο είναι η οργανική του σύνδεση με το κτίριο, και η χρήση φυσικών υλικών, ταιριαστών με το ευαίσθητο τοπίο. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν το πατημένο χώμα, και οι σανίδες φυσικής ξυλείας, εμποτισμένες όπου απαιτείτο υπερύψωση από το –συχνά βαλτώδες- φυσικό έδαφος. Το αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο του κτιρίου είναι σαφώς μοντέρνο. Υπάρχει ογκοπλαστική διάκριση μεταξύ των λειτουργικών μερών του, ήτοι αίθουσα γεννητριών – πύργος διανομής ενέργειας -δεξαμενή /πτώση νερού. Τα φέροντα στοιχεία είναι διακριτά και «καθαρά» και γενικότερα το κτίριο χαρακτηρίζεται από απουσία διακόσμου. Από την άλλη πλευρά είναι εμφανής μια πρόθεση σύνδεσής του με το τοπίο και το περιβάλλον, μέσω των μεγάλων ανοιγμάτων στη δύση, και τη φωτιστική σχισμή πάνω από τον πίνακα ελέγχου. Πρόκειται για ένα κτίριο –μηχανή που χρησιμοποιεί το λεξιλόγιο του μοντερνισμού. Η διατήρηση του εξοπλισμού in situ θεωρήθηκε απαραίτητη για να μη χαθεί η ενότητα της λειτουργίας του κτηρίου και να είναι αντιληπτή από τους επισκέπτες. Το κτίριο αντιμετωπίζεται ως μέρος του ευρύτερου τοπίου της λίμνης του οποίου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος. Το κτίριο μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του, συνδέεται με τις νέες επεμβάσεις γύρω από τη λίμνη της Αγυιάς. Πιο συγκεκριμένα αποτελεί αφετηρία ή και τερματισμό/στάση του ποδηλατόδρομου. Επίσης, προσφέρεται για επισκέψεις σχολείων αλλά και ως τόπος γενικότερης αναψυχής σε μικρή απόσταση από τα Χανιά. Εντός του κτιρίου, η μελέτη ενσωματώνει στο κέλυφος του πρώην Υδροηλεκτρικού σταθμού, μια σειρά εκθεμάτων τόσο στο εσωτερικό της κεντρικής αίθουσας των γεννητριών όσο και στον ημιυπαίθριο χώρο της. Συνδέει την εκθεσιακή πορεία του μουσείου με τον περιβάλλοντα χώρο του προκειμένου το κτίριο να αποτελέσει μια αδιάσπαστη ενότητα με το τοπίο. Πέρα από τα εκθέματα σχετικά με τις ΑΠΕ είναι ιδιαίτερα σημαντικός και ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το ίδιο το κτίριο ως έκθεμα. Η κύρια πορεία που προτείνεται ξεκινάει και καταλήγει στην κεντρική πλατεία του υπαίθριου χώρου η οποία και επικοινωνεί με όλα τα επιμέρους τμήματά του (είσοδος, Pilotis, υπαίθριος χώρος κυλικείου κλπ). Τα περιμετρικά τοιχεία της pilotis συνδέονται μορφολογικά και γεωμετρικά ώστε να συγκροτούν μια ενότητα, μια συνεχή τεθλασμένη γραμμή γύρω από το δάπεδο, πάνω στην οποία αναρτάται και το μεγαλύτερο μέρος των πληροφοριακών πανέλων.
Ο φάρος είναι μια κατασκευή οριακή: είναι μια ανθρώπινη κατασκευή που βρίσκεται στο όριο μεταξύ γης και θάλασσας, στέλνοντας σήμα στο ναυτικό. Οφείλει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του στο γεγονός ότι είναι ταυτόχρονα ένα σημείο χρηστικό αλλά και συμβολικό, το οποίο μπορεί να αποκωδικοποιηθεί με πολλούς τρόπους. Ο συγκεκριμένος τόπος στον οποίο θα ανεγερθεί ο φάρος, η νοτιοανατολική προβλήτα στο λιμάνι του Βόλου, είναι η απόληξη μιας πολύ έντονης και καθοριστικής γραμμής στο βιομηχανικό τοπίο του λιμανιού.
Πολύ κοντά στο επίπεδο της θάλασσας (περίπου στο +0,40m) ο μόλος στη μια άκρη του συνδέεται με την πόλη μέσω μεταλλικής γέφυρας που επιτρέπει στα μικρά σκάφη να προσεγγίσουν τη μαρίνα, και στην άλλη άκρη του καταλήγει σε ένα διευρυμένο χώρο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από το φάρο. Ο τελευταίος αποτελεί ταυτόχρονα το πρώτο σήμα καθώς προσεγγίζει κανείς την πόλη από τη θάλασσα, αλλά και το τελευταίο, καθώς περπατάει κανείς στο μακρύ μόλο.
Σε αναλογία με το βιομηχανικό τοπίο που κυριαρχείται από μεγάλους γερανούς, ιστία, και άλλες ναυτικές κατασκευές αντίστοιχης κλίμακας, προτείνουμε μια ελαφρά, εντεταμένη μεταλλική κατασκευή.
Ο δυναμισμός μιας τέτοιας κατασκευής ανταποκρίνεται στη λειτουργία του φάρου ως «τέλος» της μακριάς πορείας επί του μόλου, και συμβολικά εκφράζει το δυναμισμό μιας σύγχρονης και με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα πόλης όπως ο Βόλος
Ο δυναμισμός μιας τέτοιας κατασκευής ανταποκρίνεται στη λειτουργία του φάρου ως «τέλος» της μακριάς πορείας επί του μόλου, και συμβολικά εκφράζει το δυναμισμό μιας σύγχρονης και με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα πόλης όπως ο Βόλος. Τόσο το τοπίο (τεχνητό και φυσικό) όσο και η μορφή του μόλου επιβάλλουν στο φάρο τη μορφή ενός ιστού αράχνης: πρώτον η διαφάνειά του επιτρέπει στο τοπίο να διαπεράσει τα στοιχεία του, και δεύτερον η όλη κατασκευή απλώνεται στο έδαφος, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον επισκέπτη, καθώς το περιδιαβαίνει. Χρησιμοποιήθηκαν οι λιγότερες δυνατές συνδέσεις με το έδαφος (3) προκειμένου το τελευταίο να παραμείνει κατά το δυνατόν ελεύθερο.
Ως βασικές σχεδιαστικές παραδοχές θεωρήθηκαν : πως το μέγαρο αποτελεί το πλέον σημαίνον δημόσιο κτίριο στην πόλη, πως ο συγκεκριμένος δημόσιός του χαρακτήρας εκφράζεται με τη σημαντική του υπόσταση και την εύκολη οικειοποίηση του από τους πολίτες. Η ιδιαιτερότητα του προγράμματος έγκειται στην απουσία αίθουσας δημοτικού συμβουλίου. Τις πιο ισχυρές παραμέτρους σχεδιασμού αποτελούν η τοπογραφική ιδιομορφία της περιοχής γύρω από το οικόπεδο, που βρίσκεται ανάμεσα στην «άνω» και την «κάτω» πόλη (με σημαντική μεταξύ τους υψομετρική διαφορά), και η ύπαρξη αφ’ενός μιας ευρύτερης, σημαντικής για την πόλη, ζώνης πρασίνου, αφ’ετέρου ενός πολύ ισχυρού δικτύου δημοσίων κτιρίων. Επίσης, πως το οικόπεδο βρίσκεται στο όριο ανάμεσα στο πράσινο και την κατοικημένη περιοχή, πως είναι ορατό από τα Λιθαρίτσια (που βρίσκονται σε ύψωμα), και πως μπροστά του βρίσκονται μικρά παλαιότερα διατηρητέα κτίσματα.
Το κτίριο διαβάζεται σαν μία κίνηση που ξεκινάει από το έδαφος και ανυψώνεται. Η κλίμακα προσδίδεται με τις ολισθήσεις των όγκων και τις ιεραρχήσεις των υλικών, που αντιλαμβάνεται κανείς πλησιάζοντας
Βασική επιθυμία συνεπώς υπήρξε η προσαρμογή στις τοπογραφικές και πολεοδομικές ιδιαιτερότητες, και ιδίως η ένωση των «δύο» πόλεων τόσο μέσα από το κτίριο όσο και από τον υπαίθριό του χώρο, ο οποίος όφειλε να αντιστοιχεί στην κλίμακα και την σημασία του δημαρχείου. Αυτό συνεπαγόταν και την επιλογή ενός και μόνο κτιριακού κορμού που δεν διασπάται σε πλήθος κτισμάτων προδίδοντας τον πραγματικό του όγκο, καθώς και την επιλογή ενός ενιαίου και σύγχρονου σχεδιαστικού ύφους που ενσωματώνει τις καταβολές, χωρίς να αποτελεί συμπίλημα υφολογικών δανεισμών. Το κτίριο διαβάζεται σαν μία κίνηση που ξεκινάει από το έδαφος και ανυψώνεται. Η κλίμακα προσδίδεται με τις ολισθήσεις των όγκων και τις ιεραρχήσεις των υλικών, που αντιλαμβάνεται κανείς πλησιάζοντας. Η επιθυμία οικειοποίησης του δημαρχείου, οδήγησε στην επιλογή μιας πορείας που διαπερνά τον κλειστό κτιριακό όγκο και γεφυρώνει τις δύο πόλεις. Η πορεία αυτή αποτελεί ταυτόχρονα και την ίδια την βασική εσωτερική κίνηση του κτιρίου, που ενώνει τα διάφορα επίπεδά του, τα οποία οργανώνονται γύρω από ένα κεντρικό εσωτερικό αίθριο. Η επιλογή αυτή προσιδιάζει στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της πόλης. Σύμφωνα με τις σύγχρονες απαιτήσεις, το κτίριο έχει μελετηθεί με προσομοιώσεις για τον επαρκή φωτισμό και την χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση.
Το κτίριο διερευνά τη σχέση μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας: λειτουργεί ταυτόχρονα τόσο ως χρηστικός χώρος όσο και ως δημόσιο πέρασμα. Ως αποτέλεσμα της διαγώνιας τοποθέτησης του κύριου άξονα του κτιρίου, η κύρια όψη του σχετίζεται έντονα με την πλατεία Αγίας Παρασκευής, ενώ ο υπαίθριος χώρος υποδιαιρείται σε δύο αλληλοσυσχετιζόμενες αυλές: μια βόρεια, ανοικτή στην πόλη η οποία και χρησιμεύει σαν είσοδος στο κτίριο, και μια νότια, εσωτερική, που οδηγεί σε ένα ανοικτό θέατρο και συνδέεται με τον τους παρακείμενους ακάλυπτους χώρους συμπληρώνοντας το ορθογώνιο σχήμα τους. Οι δύο αυλές επικοινωνούν μέσω μιας pilotis, δημιουργώντας μια συνεχή ροή από την οποία αναδύονται η αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου και η αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων.
Η Μελέτη προσβλέπει στην οργανική συνέχεια και σύνδεση του μνημείου των Νεωρίων καθώς και του Ενετικού λιμανιού με τη σύγχρονη πόλη. Η πρόταση στηρίζεται σε τρείς άξονες:
Ο πολλαπλός χώρος/βαλβίδα
Η μελέτη προτείνει τη στέγαση του διάκενου μεταξύ νεωρίων και αποθήκης και τη δημιουργία ενός πολλαπλού διώροφου χώρου. Ο προκύπτων χώρος, γεφυρώνοντας/απορροφώντας την υψομετρική διαφορά μεταξύ επιπέδου θάλασσας (Ενετικό λιμάνι –νεώρια) και επιπέδου πόλης (Οδός 25ης Αυγούστου), συνδέει τα δύο επίπεδα με ένα κλειστό πολλαπλό χώρο/foyer, ο οποίος αποτελεί είσοδο στο συγκρότημα τόσο από το επίπεδο της θάλασσας όσο και από το επίπεδο της πόλης.
Οι δύο νέες πλατείες
Ταυτόχρονα, ο χώρος αυτός οριοθετεί./δημιουργεί και δύο νέες πλατείες, μία στο επίπεδο της Πόλης και μια στο επίπεδο του Ενετικού λιμανιού. Επιπλέον, η συνέχεια του Ενετικού λιμανιού με τη θάλασσα, η οποία έχει διακοπεί λόγω της διέλευσης της παραλιακής οδού, αποκαθίσταται μέσω της δημιουργίας ανοίγματος/διάβασης κάτω από τον παραλιακό δρόμο. Με τον τρόπο αυτό, η δημιουργηθείσα πλατεία στο επίπεδο των νεωρίων αποτελεί τόσο αφετηρία όσο και απόληξη της παραλιακής βόλτας στο μόλο. Οι δύο νέες πλατείες συνδέονται τόσο οπτικά, όσο και φυσικά, μέσω της υπαίθριας σκάλας/ θεάτρου που βρίσκεται στη θέση της παλιάς πύλης των νεωρίων.
Ευέλικτη λειτουργική διευθέτηση
Στο εσωτερικό των νεωρίων και της αποθήκης οι κύριες λειτουργίες (θέατρα, αίθουσα περιοδικών εκθέσεων και μόνιμης έκθεσης χωροθετούνται στα υφιστάμενα κελύφη ανά δύο με τον ενδιάμεσο χώρο τους ως foyer έτσι ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν είτε μεμονωμένα είτε συνδυαστικά.
Η ιδιαιτερότητα ενός Δημαρχιακού Μεγάρου προκύπτει από τη διπλή του υπόσταση. Αποτελεί έναν δημόσιο λειτουργικό χώρο, όπου αφ’ ενός λαμβάνονται οι σημαντικότερες αποφάσεις του Δήμου, με τη συμμετοχή τόσο των αντιπροσώπων, όσο και των ίδιων των δημοτών, αφ’ ετέρου σχεδιάζεται το πρόγραμμα και το μέλλον του Δήμου, ενώ παράλληλα εξυπηρετεί τον δημότη στα καθημερινά του προβλήματα και τον ενημερώνει για τις εκάστοτε δυνατότητες στα τοπικά πλαίσια. Αποτελεί επομένως ένα κτίριο με δημόσιο χαρακτήρα, ενώ συγχρόνως εκφράζει την πρώτη βαθμίδα μιας δημοκρατικής συμμετοχικής διαδικασίας. Το Δημαρχιακό Μέγαρο διαθέτει συνεπώς έναν σαφώς προσδιορισμένο λειτουργικό χαρακτήρα, αλλά επίσης έναν ιδιαίτερο συμβολικό χαρακτήρα, μιας και αποτελεί τη σημαντικότερη αναφορά για την τοπική κοινωνία και την εξέλιξη της.
Στην παρούσα περίπτωση, το κτίριο καλείται όχι να συμπληρώσει ένα κενό στον υπάρχοντα δομημένο ιστό, αλλά να αποτελέσει πυρήνα εξέλιξης της πόλης και πρότυπο για τον περαιτέρω αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μέσα σε αυτήν. Αυτό ισχύει όχι μόνον για το κτίσμα καθεαυτό, αλλά και για τον υπαίθριο του χώρο, που επεκτείνοντας τις λειτουργίες του μεγάρου, αποκτά παρόμοια σημασία (λειτουργική και συμβολική) με το ίδιο το κτίριο.
Το Δημαρχιακό Μέγαρο πρέπει συνεπώς να αποτελεί ένα δημόσιο οικοδόμημα που να είναι εύκολα αναγνώσιμο, ιδιαίτερα λειτουργικό και ευχάριστο για τους εργαζόμενους και τους επισκέπτες, ανοιχτό στον δημότη, ο οποίος να μπορεί να το οικειοποιείται με τη μεγαλύτερη δυνατή ευκολία, είτε ως πολίτης που παρίσταται στις λήψεις αποφάσεων, είτε ως επισκέπτης που διεκπεραιώνει, είτε ως απλός περαστικός. Το Μέγαρο, ως σημείο αναφοράς και πρότυπο για την πόλη, οφείλει να διαθέτει έναν ήπιο μνημειακό χαρακτήρα, που να προσαρμόζεται στις τοπικές ανάγκες και ιδιομορφίες, εκφράζοντας τις ιδιαιτερότητες του τόπου, τις καταβολές και τη δυναμική του. Δεν μπορεί να αποτελεί έναν κοινότοπο γραφειακό χώρο, ούτε όμως να αφήνεται σε άκριτους και εφήμερους νεωτερισμούς. Συγχρόνως, οφείλει να αφομοιώνει και να συνοψίζει τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και την ιστορία της πόλης, δίχως όμως να καταφεύγει σε εικονογραφικά δάνεια. Οφείλει να αποτελεί πόλο έλξης, που να προσφέρει τις μέγιστες δυνατότητες για την δημιουργική εξέλιξη του δήμου.
